نقش علمای تبریز در توسعه فرهنگ تشیع بی‌بدیل است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، محمدحسین رجبی دوانی، استاد دانشگاه و متخصص تاریخ اسلام که با ارائه مقاله ای با عنوان «تبریز و علمای تبریز پاسدار و سنگربان فرهنگ و معارف تشیع و استقلال و پیشرفت ایران در دوره قاجار» در کنگره تبریز پیشرو در فرهنگ تشیع حضور یافته بود، شب گذشته در نشست تخصصی این همایش به ایراد سخنرانی پرداخت.

این پژوهشگر تاریخ اسلام و معاصر با اشاره به نقش علمای تبریز و آذربایجان در توسعه فرهنگ تشیع اظهار داشت: اسناد مرتبط با فتاوای جهاد علمای آذربایجان علیه تجاوگری انگلیس به ایران و بسیج عمومی ایجاد شده در ملت علیه انگلیس در آن برهه زمانی نشان از جایگاه ارزشمند علمای این خطه دارد.

وی با بیان این‌که حوزه‌های علمیه آذربایجان به ویژه تبریز نقش مهمی در بیداری ملت ایران داشته اند، گفت: با توجه به بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی که انگلیس را خبیث نامیده اند، جا دارد که با انتشار اسناد، سوابق ایستادگی ملت ایران به رهبری علمای دینی بر علیه تجاوزات و خباثت های انگلیس بازخوانی شود.

همچنین حجت الاسلام هادی کاظم زاده، از طلاب حوزه علمیه قم به ارایه مقاله خود با عنوان «بررسی آغاز رسمیت تشیع در دوره صفویه از تبریز» در قالب سخنرانی پرداخت و به بیان برخی نشانه های تاریخی از گسترش عقاید و افکار شیعی در قرون قبل از صفویه در حکومت های ملوک الطوایفی نقاط مختلف ایران پرداخت.

وی در این مقاله تداوم حکومت صفوی در مقابل خطراتی چون حملات عثمانی به مدت دو قرن را نشانه ای از پایگاه اجتماعی گسترده مکتب تشیع در بین مسلمانان ایران دانست و  با رد این ادعا که حکومت صفوی مکتب تشیع را به اجبار در ایران گسترش داد؛ به بیان برخی نشانه ها و استدلال های موجود برای اثبات نفوذ و تمایل به مکتب تشیع قبل از دوره صفویه در مردم ایران پرداخت.

حجت الاسلام کاظم زاده به نقش ویژه مردم و علمای تبریز در حمایت از رسمیت یافتن حکومت تشیع در ایران اشاره کرد و اعلام این رسمیت در مسجد جامع تبریز را نشانگر این نقش دانست و گفت: شهر تبریز بدین جهت نخستین پایتخت جهان تشیع شهرت یافته است.

بنابر این گزارش، قرائت مقاله‌ای با عنوان «نشانه های مذهب شیعی در معماری مسجد کبود » دیگر برنامه این کنگره بود. این مقاله با دو محور اصلی بررسی نشانه های معماری تسلط عقاید شیعی در دوره قره گویونلوها و بررسی شیعه بودن حکام این دوره مورد بحث قرار گرفت.

کاشی نوشته های به خط کوفی با متن علی ولی الله و تسلط طرح های اسلیمی و نقوش گیاهی که به عنوان نمادهای معماری شیعی شناخته می شوند از جمله مواردی بود که نویسنده به عنوان مدارک خود در اثبات تسلط عقاید شیعی در دوره بنای مسجد کبود تبریز مطرح شد./935/پ203/ب4