تجربه‌ی مسلمانی برای گردشگران خارجی
«گردشگران ماجراجویی هستند که راغب‌اند همه‌چیز را امتحان کنند، برخی از آنها سوال‌های زیادی درباره‌ی اسلام دارند؛ مثلا می‌خواهند بدانند مسلمان‌ها در نمازشان چه چیزی می‌خوانند، ما به آنها فرصت می‌دهیم تا “مسلمانی” را تجربه کنند.»
«جامعه المرتضی (علیه‌اسلام) »، مبدع طرح «تجربه مسلمانی برای توریست‌ها» است، مرکزی که از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را در عرصه بین‌الملل آغاز کرده است. بخش «گردشگری مذهبی و توریسم» در جامعه المرتضی تا کنون با همراهی طلبه‌های نخبه و زبان‌دان برای آشنایی گردشگران خارجی با اسلام، طرح‌های مختلفی را جدا از “رویکردهای تبلیغی و درون دینی” به اجرا گذاشته و مسؤول آن تاکید میکند که «زدودن سیاه‌نمایی‌ها در مورد اسلام، بیان چهره واقعی اسلام و پاسخگویی به سوالات توریست‌ها در فضایی دوستانه از جمله اهداف این مرکز است که رویکردش به هیچ وجه تبلیغ دین به شیوه سنتی نبوده است.»
از برنامه‌های بخش گردشگری جامعه المرتضی (ع) برگزاری تورهای علمی و مذهبی در شهر قم است که از اواخر سال ۱۳۹۵ با هماهنگی حرم حضرت معصومه (س) و دیگر نهادهای مرتبط با گردشگری آغاز شده و کماکان ادامه دارد، این مرکز حالا می‌خواهد ایده‌های دیگرش را در ارتباط با گردشگری رونمایی کند.
حجت‌الاسلام سید مصطفی میرفندرسکی – مسؤول بخش گردشگری مذهبی و توریسم جامعه المرتضی (ع) – در گفت‌وگو با ایسنا به شفاف‌سازی نحوه‌ی فعالیت این مرکز در ارتباط با گردشگران خارجی پرداخته و به تشریح ایده‌های نوینی پرداخته که به خدمت گرفته‌اند تا به ابهام‌های آنها در ارتباط با اسلام پاسخ دهند و از واکنش‌های آنها به نشست‌های مذهبی سخن گفت.
وی یادآور شد: جامعه المرتضی (ع) مجری چندین طرح برای گردشگران خارجی است که از آن جمله برگزاری نشست‌های علمی و مذهبی است که بیشتر در شهر قم برگزار می‌شود، اما بر حسب تقاضا در استان‌های دیگر نیز این نشست‌ها را برگزار می‌کنیم. در حال حاضر در شهر شیراز حرم علی بن حمزه بیشترین همکاری را در این بخش دارد.
هدف جامعه المرتضی (ع) بیشتر رفع سیاه‌نمایی رسانه‌ها درباره اسلام است. گردشگران خارجی سوال‌های زیادی درباره اسلام دارند، مثلا می‌خواهند بدانند مسلمان‌ها در نماز چه می‌خوانند، آیا قوانین ترور را تکرار می‌کنند!؟
او ادامه داد: هدف اصلی نشست‌های علمی و مذهبی آشنایی با مفاهیم اسلام ناب و پاسخ به ابهام گردشگران است، برای همین این نشست‌ها در فضایی غیرمتعصبانه و با حفظ احترام نسبت به باورها و اعتقادات طرفین برگزار می‌شود و از تمام توریست‌ها صرف نظر از ملیت، مذهب و فرهنگ در این نشست‌ها دعوت می‌شود و گردشگران علاقمند نیز می‌توانند در این نشست‌ها شرکت کنند.
میرفندرسکی سپس درباره نحوه برگزاری این نشست‌های علمی – مذهبی برای گردشگران خارجی، توضیح داد: معمولا این نشست‌ها به دو شکل برگزار می‌شود؛ در برخی موارد با هماهنگی راهنمایان تور و آژانس‌های گردشگری و در موارد دیگر با درخواست مستقیم خودِ گردشگر تشکیل می‌شود. پل ارتباطی ما با توریست‌ها در این زمینه، گردشگرانی هستند که قبلا در این نشست‌ها حضور داشته‌اند و آن را به دوستان خود که به ایران سفر می‌کنند، پیشنهاد داده‌اند. بیشتر گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند سوال‌های زیادی درباره اسلام و تشیّع دارند، برخی از آنها با این موضوع علمی و تحقیقاتی برخورد می‌کنند و عده‌ای هم دانشجویان اروپایی هستند که می‌خواهند برای پرسش‌های خود پاسخی پیدا کنند، گاهی هم جوامع دینی برای حضور در این نشست‌ها تمایل نشان می‌هند، مثلا چند وقت پیش گروهی از کشیشان آلمانی در جلسات علمی ـ مذهبی جامعه المرتضی (ع) شرکت کردند.
او تاکید کرد: هدف اصلی ما این است که پیش زمینه‌های نادرست درباره اسلامِ ناب و فرهنگ اصیل ایرانی را در فضایی صمیمانه و به دور از تعصب پاک کنیم و در این صورت است که توریست‌ها علاقمند می‌شوند درباره اسلام بیشتر بدانند و در این صورت است که ما یک قدم فراتر رفته و از اسلام بیشتر برای آنها می‌گوییم و حتی زمینه‌ی تجربه مسلمانی را برای آنها فراهم می‌کنیم.
او تصریح کرد: فعالیت در عرصه گردشگری با تبلیغ دین برای مخاطب مذهبی تفاوت بنیادی دارد، قطعا با یک جلسه کسی مسلمان نمی‌شود و هدف ما در این نشست‌ها ابتدا رفع ابهام و سیاه‌نمایی رسانه‌ها در مورد اسلام است، از این رو با رضایتمندی گردششگران روبرو هستیم. هدف ما شناساندن اسلام حقیقی و سیره اهل بیت (علیهم السلام) است.
با بعضی از توریست‌ها چهار سال است ارتباط داریم، این دوستی‌ها باعث شده آنها دوباره به قم برگردند. در زمان وقوع حوادث تروریستی هم ایمیل می‌فرستند و می‌گویند که می‌دانند این حوادث تروریستی با اسلام واقعی فرق دارد.
مسؤول بخش گردشگری مذهبی و توریسم جامعه المرتضی (ع) سپس از واکنش‌های گردشگران خارجی به این نشست‌ها گفت و افزود: تا به حال بازخوردها فوق‌العاده بوده است. این جمله را از توریست‌ها کم نشنیدم که می‌گویند «ای کاش مردم اروپا حرف‌های شما را درباره اسلام می‌شنیدند.» کشیش آلمانی هم بعد از آنکه در یکی از نشست‌های علمی ـ مذهبی ما شرکت کرد، گفت: «ما می‌دانیم اسلامی که در اروپا معرفی شده اسلام واقعی نیست، ولی صدای شما را هم نمی‌شنویم. ما می‌دانیم اسلام آن چیزی نیست که در اروپا تعریف شده است.»
میرفندرسکی به علاقه دنباله‌دار و پیگیری برخی از گردشگران پس از حضور در این نشست‌های علمی ـ مذهبی اشاره کرد و گفت: ما با بعضی از این گردشگران بیش از چهار سال است ارتباط داریم، با برخی از آنها مکاتبات بسیار مفصلی داشته‌ایم. ارسال نامه رهبری به جوانان اروپا یکی از زیباترین موضوعات مورد بحث با توریست‌ها بوده و هست. این تعامل و دوستی باعث شده آنها دوباره به قم برگردند و صحبت‌های خود را ادامه دهند.
وی اظهار کرد: زیباترین بازخوردها از گردشگران را در زمان وقوع حوادث تروریستی دریافت می‌کنیم، زمانی که آنها ایمیل می‌فرستند و می‌گویند؛ می‌دانیم که این حادثه تروریستی با اسلام شما متفاوت است. وقتی این واکنش‌ها را دریافت می‌کنیم مطمئن می‌شویم کوشش‌مان بی‌نتیجه نبوده است.
مسؤول بخش گردشگری مذهبی و توریسم جامعه المرتضی (ع) درباره‌ی تمایل و یا حتی خودداری گردشگران خارجی برای حضور در این نشست‌ها با توجه به ابهام‌ها و پیش‌زمینه‌های قبلی که معمولا از اسلام دارند، بیان کرد: گردشگران متفاوت‌اند، در بین آنها افراد ماجراجویی وجود دارند که راغب‌اند همه‌چیز را امتحان کنند، آنها سوال‌های زیادی دارند، مثلا می‌خواهند بدانند مسلمان‌ها چه چیزی در نماز می‌خوانند، آیا قوانین ترور را تکرار می‌کنند!؟
وی ادامه داد: در بعضی از نشست‌ها حتی بحث‌های مذهبی را لازم نیست مطرح کنیم، چراکه در برخی از این نشست‌ها همین‌که توریست با یک روحانی در فضای دوستانه صحبت کند، بسیاری از پیش زمینه‌های نادرستش درباره‌ی اسلام از بین می رود. حتی حضور در جمهوری اسلامی موجب می‌شود مقدار زیادی از تبلیغات سوء دشمنان رنگ ببازد. وقتی این ارتباط برقرار شود جلسه‌ها هم طبیعتا طولانی می‌شود. گردشگرانی بوده‌اند که فقط ۲۰ یا ۱۰ دقیقه برای این نشست وقت داشته‌اند، اما جلسه‌شان به ۴ ساعت کشیده و به خاطر آن، بازدید و حتی مقصد بعدی را کنسل کرده‌اند تا در این نشست حضور داشته باشند.
میرفندرسکی اعتقاد دارد: بحث کردن با گردشگران آن هم در موضوعات دینی، نیاز به فوتِ کوزه‌گری دارد که طلبه‌های نخبه و زبان‌دان جدا از توانمندی‌های فردی، در جامعه المرتضی (ع) آموزش می‌بینند.
وی در ادامه گفت: در این مرکز معتقدیم آن‌هایی که با گردشگر کار می‌کنند، باید هوش هیجانی (EQ) بالایی داشته باشند تا بدانند با افراد و فرهنگی‌های مختلف چگونه ارتباط برقرار کنند. روش صحبت کردن با هر گروه توریستی متفاوت با گروه دیگر است.
او افزود: قدم نخست در نشست‌ها این است که فضایی با گردشگر ایجاد کنیم تا توریست بتواند سوال‌ها و ابهام‌های ذهنی خود را بپرسد، آنها سوال‌های زیادی درباره حجاب، داعش و تفاوت شیعه و سنی دارند و ما فقط باید شرایط پرسیدن را برای آنها فراهم کنیم و سپس ابهام زدایی کنیم. نشست‌های علمی ـ مذهبی این مرکز نخست به زبان انگلیسی برگزار می‌شد، اما بزودی زبان چینی، اسپانیایی، پرتغالی و فرانسوی هم به آن اضافه می‌شود.
مسؤول بخش گردشگری مذهبی و توریسم جامعه المرتضی (ع) ادامه داد: یکی از مهمترین فعالیت‌های جامعه المرتضی (ع) در عرصه گردشگری، تولد محتوا بوده است و در طرح جدیدی که قرار است یکی از مساجد زیبای اصفهان با آن همکاری کند، «تجربه مسلمانی برای توریست‌ها» است. در این طرح گردشگرانی که علاقه دارند این تجربه دینی را داشته باشند، پس از برگزاری جسله‌ای آموزشی، با همراهی راهنماهای این مرکز با برخی اعمال عبادی اسلام مانند نماز خواندن آشنا می‌شوند و آن را شخصا تجربه می کنند.
وی بیان کرد: ما بر آن هستیم تا این طرح نو به اطلاع آژانس‌ها و راهنمایان گردگشری به صورت دقیق و کامل رسانده شود. قطعا اجرای آن ظرافت‌ها و حساسیت‌های خاصی دارد که بدون لحاظ آنها از عهده هر کسی بر نخواهد آمد و ارجاع ناقص و ناصحیح آن یقینا مضراتی را در برخواهد داشت.
میرفندرسکی همچنین تاکید کرد: جامعه المرتضی (ع) نگاه درآمدزایی به مقوله گردشگری ندارد، بلکه برای این نشست‌ها، هزینه‌های زیادی توسط این مرکز پرداخت می‌شود، چرا که مهمترین هدف آن کمک به شناساندن اسلام ناب و فرهنگ اصیل ایرانی است. برای ما دغدغه اصلی این است که گردشگری که با ابنیه تاریخی قرار است آشنا شود، از این سر برای آشنایی با فرهنگ، تمدن و آموزه های اسلام نیز بهره ببرد.
[گفت‌وگو از: سمیه حسنلو]
آخرین دیدگاهها