طرح نیاز محور؛ راهکاری مفید برای جذابیت و کاربردی شدن دروس معارف دانشگاه ها

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام والمسلمین محمد محمدیان، رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها امروز در «نشست مشترک معاونان آموزشی و مدیران گروه های معارف اسلامی دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم تحقیقات و فناوری» که در محل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، گفت: از سال گذشته تاکنون، تنها 270 مرکز آموزشی از دو هزار و 600 مرکز تحت نظارت معاونت آموزشی قرار گرفته اند که از این تعداد، 258 مرکز، برنامه درسی با 65 هزار و 460 واحد درسی معارف ارائه کرده اند.

وی تصریح کرد: در سال تحصیلی گذشته بیش از سه میلیون و 200 هزار ساعت درس معارف اسلامی از سوی بیش از 10 میلیون استاد ارائه شده است که می توان گفت این فرصت در طول تاریخ، در اختیار هیچ پیامبر و مصلحی نبوده است که با 10میلیون و 680 هزار استاد به ترویج معارف اسلامی بپردازد.

حجت الاسلام والمسلمین محمدیان با بیان این که از این 10 میلیون استاد، سه هزار و 185 نفر غیر حوزوی و مابقی حوزوی هستند، افزود: با توجه به ظرفیت گروه معارف اسلامی، وجود بهترین استاد، بهترین محتوای درسی، بهترین شیوه تدریس و دانشجویان علاقه مند، ایده آل مطلوب است اما با توجه به مشکلات و موانعی که وجود دارد، تا رسیدن به آن فاصله داریم.

مشکلات گروه معارف اسلامی

رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها در ادامه به تبیین مشکلات و موانع پرداخت و گفت: در کلاس های معارف با دانشجویانی مواجه هستیم که رشته آن ها چیزی غیر از معارف اس یعنی دانشجویان سایر رشته ها مانند مهندسی، پزشکی، تربیت بدنی و غیره برای رسیدن به هدف نهایی خود، نیازمند  گذراندن واحدهای معارف هستند.

وی ادامه داد: دروس معارف اسلامی، جاذبه لازم را برای دانشجو ندارد، اهمیت موضوعات این درس برای آن ها مشخص و چه بسا برای آن ها دغدغه نشده، این در حالی است که بسیاری از متولیان، معارف اسلامی را از ضروریات دانشجو می دانند.

حجت الاسلام والمسلمین محمدیان افزود: بیان مطالب به شکل سنتی و کلی گویی امری عادی و طبیعی شده است، در حالی که مطالب از نگاه مخاطب یا دانشجو، غیرکاربردی و از نگاه مولفا،  کاربردی است؛ به طور کلی در نظام آموزشی، استادان با نگرش انتقال اطلاعات تدریس می کنند، اما مسؤولیت استاد ، فعالیت در کلاس، هدایت دانشجو و تولید علم در کلاس است.

رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها با بیان این که آفت نظام آموزشی، حفظ مطالب از سوی دانشجو است، گفت: حفظ غیر از یادگیری است، نگرش دانشجو نسبت به معارف اسلامی این است که در حفظ مفاهیم و کسب نمره کوشا باشد.

وی بر ماهیت شناسی معارف اسلامی از سوی دانشجویان تأکید کرد و گفت: دانشجو انتظار دارد استاد معارف اسلامی به تمام سوالات او در همه زمینه های شرعی، عرفی، اجتماعی پاسخ دهد زیرا او به مسؤولان مرتبط دسترسی ندارد و همه انتظارش از استاد معارف است.

وی با اشاره به این که اکثر استادان، حق التدریس و از 67 هزار نفر استاد، تنها هزار و 200 نفر عضو هیئت علمی هستند، گفت: زمان تدریس دروس معارف در برخی از دانشگاه ها مناسب نیست؛ گاهی زمان های مرده برای تدریس معارف اسلامی اختصاص داده می شود که در این مواقع کادر اداری حضور ندارند، دانشجویان خسته و بی حال هستند و کلاس ها بی کیفیت است.

حجت الاسلام والمسلمین محمدیان، اختصاص استاد غیرمتخصص به دانشگاه های علوم پزشکی، مهندسی وغیره، نشناختن کارشناسان و معاونان آموزشی دانشگاه استاد معارف اسلامی و ضعیف بودن تعامل سایر استادان با استادان معارف اسلامی را از دیگر مشکلات آموزش ایده آل معارف اسلامی برشمرد.

راهکارها

وی در ادامه سخنان خود گفت: مصویه ای از سوی شورای عالی فرهنگی در راستای بهره مندی فرصت های موجود برای معارف اسلامی تصویب شده است که علاوه بر شیوه های موجود به ارائه شیوه های جدید و نو می پردازد.

رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب که دروس معارف دانشگاه ها را فرصتی بسیار ارزشمند خواندند، 

یادآور شد: اگر استادان معارف با هوشمندی و تکیه بر معلومات عمیق و به روز شده، با دانشجو مواجه شوند، بیشترین سود را به کشور و جامعه می رسانند،  استادان می توانند با تکیه بر شیوه های ابتکاری، سبب رشد و تقویت باورهای اعتقادی دانشجویان شوند.

طرح «نیاز محور» و مزایای آن

حجت الاسلام والمسلمین محمدیان با اشاره به تدوین طرح «نیاز محور» از سال گذشته با هدف کاربردی شدن کلاس های معارف اسلامی، عنوان کرد: با اجرای این طرح، دانشجویان احساس می کنند مورد تکریم واقع شده اند و استاد برای آنان و رفع نیازهای شان احترام قائل است، در نتیجه از ابتدا رابطه و اعتماد مناسبی میان استاد و دانشجو شکل می گیرد.

وی با اشاره به این که با این شیوه، استاد از اعتماد به نفس بالایی بهره مند می شود و دانش لازم را برای اداره کلاس خواهد داشت، افزود: تاثیرگذاری با تفکرمحوری به دست می آید و بهترین راه برای تفکر محوری، طرح سؤال از سوی خود دانشجویان و نیز مشارکت دادن دانشجویان در یافتن پاسخ سوالات است.

حجت الاسلام والمسلمین محمدیان در ادامه به مهارت یافتن دانشجویان در رفع نیاز خود اشاره کرد و گفت: سوال محوری این ویژگی را دارد که دانشجویان، مهارت رفع نیاز را ضمن تلاش برای یافتن پاسخ سوال کسب می کنند.

رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها ادامه داد: متاسفانه برای شهرستان هایی که از مرکز دور هستند نمی توانیم استادان تراز دروس معارف اسلامی پیدا کنیم تا بتوانند حق معارف اسلامی، کلام خدا و کلمه الله را به دانشجو منتقل کنند از این رو  به اضطرار، در برخی موارد، مجوز تدریس صادر می کنیم.

وی با اشاره به این که جوانان ما در خانواده نیز  از نظر برآوردن نیازهای فکری یکدیگر، غریب هستند، تاکید کرد: شبکه های مجازی، فرصت فکر کردن را از جوانان ها گرفته است از این رو هر کس بال محبت برای آن ها بگشاید، زیر بال او قرار می گیرند؛ برخی جوانان برخلاف ظاهرشان، دل های پاکی دارند که در این زمینه نیازمند فراهم کردن بستر لازم برای ایجاد شجره طیبه هستیم./1308/پ201/ب5