تأکید اسلام بر اعطای حق قبل از مطالبه آن

به گزارش  روابط عمومی جامعه المرتضی علیه السلام از رسا،حجت الاسلام عباس پسندیده، استاد حوزه و دانشگاه شب گذشته 30 مردادماه در نشست «دین، نشاط، زندگی» که در حرم رضوی برگزار شد به تبیین حقوق همنشین در اسلام پرداخت و گفت: همنشین فراتر از دوست و رفیق بوده و لزوماً دوست، آشنا و اقوام انسان نیست بلکه طیف وسیع تری را در بر می گیرد.

 وی ادامه داد: همنشینی مهارت ها، حقوق و آسیب هایی دارد که اگر انسان آن ها را فرا بگیرد، در روابط اجتماعی اش احساس امنیت و لذت خواهد کرد.

 حجت الاسلام پسندیده در ادامه به تبیین حقوق همنشین در رساله حقوق امام سجاد(ع) پرداخت و گفت: اولین نکتۀ مهمی که از بیان حقوق همنشین توسط امام سجاد(ع) برداشت می شود این است که همنشین حقوقی دارد که باید رعایت شود؛ در واقع اهمیت و توجه به همنشین تنها در حقوق و فرهنگ اسلامی یافت می شود.

  عضو هیأت علمی دانشگاه علوم حدیث خاطرنشان کرد: منطق اسلام در بحث حقوق، بر اعطای حق تأکید دارد؛ فرهنگ اسلامی با مطالبه حق به ویژه حقی که ضایع شده است مخالف نیست اما تأکید می کند انسان ها باید ابتدا حقوق را بشناسند و سپس به جای مطالبه حق، به اعطای آن به دیگران بپردازند.

 وی در بیان حقوق همنشین از دیدگاه امام سجاد(ع) تصریح کرد: اولین حق همنشین بر گردن انسان این است که با او نرمخو و دارای انعطاف باشد؛ این ویژگی با دو شاخصه رفق و مدارا شناخته می شود که رفق به معنای همراهی و کمک در زمان عادی و مدارا به معنای انعطاف داشتن در هنگام اختلافات است.

 حجت الاسلام پسندیده به بیان سایر حقوق همنشین پرداخت و گفت: انسان باید در توزیع زمان برای صحبت کردن منصف باشد و اجازه سخن گفتن به سایر همنشینان را بدهد؛ هم چنین زمانی که دیگران صحبت می کنند باید ارتباط چشمی و نگاهش را متوجه آن ها کرده و با اشتیاق و علاقه به سخنان شان گوش دهد.

 وی تصریح کرد: بخشی از اهداف همنشینی، انتقال اطلاعات است از این رو قصد انسان از صحبت کردن باید بر انتقال پیام به شکلی قابل فهم قرار گیرد و مخاطب را نسبت به پیامش آگاه کند؛ از حقوق دیگر همنشین این است که صاحب مجلس نباید بدون اجازه مهمان و هم نشینش جلسه را ترک کرده و او را تنها بگذارد.

 حجت الاسلام پسندیده در ادامه به رفتارهای شایسته ای که در مجالس هم نشینی و جلسات عمومی باید رعایت شود اشاره و اظهار کرد: یکی از این رفتارها که قرآن کریم نیز بر آن تأکید کرده این است که در مجالس با کوچک نشستن و جا به جا شدن، برای نشستن افراد تازه وارد جا باز کنید که این کار توجه و لطف خداوند در زندگی انسان را نیز به دنبال دارد.

 وی ادامه داد: همچنین زمانی که برنامه و همنشینی به پایان رسید، مجلس را ترک کرده و برای صاحب مجلس مزاحمت ایجاد نکنید؛ همچنین تأکید شده است که صاحب مجلس می تواند پس از پایان مراسم از مهمانان درخواست کند که محل را ترک کنند، یا این که به هر دلیلی از پذیرش (همۀ) میهمانان خودداری کند و در این جا کسی نباید ناراحت شود.

 این پژوهشگر علوم حدیث و روانشناسی یادآور شد: در مجالس در هر مکانی که صاحب خانه برای شما تعیین کرد بنشینید، همچنین اگر برای شما جا باز کردند، به آن ها احترام گذاشته و آن را بپذیرید ضمن این که انتظار نداشته باشید که بهترین جا را برای شما تعیین کنند و اگر جا نبود در هر مکانی حتی انتها و پایین جلسه بنشینید؛ نکته دیگر این که در مجالس هر سخنی که عنوان می شود به عنوان یک امانت است که نباید در آن خیانت و آن را نزد دیگران مطرح کنید.