گزارشی از تربیت مبلغان بینالمللی در حوزه علمیه قم
به گزارش روابط عمومی جامعه المرتضی علیه السلام،حجة الاسلام والمسلمین زادهوش ریاست محترم جامعه المرتضی در یک مصاحبه ،گزارشی از تربیت مبلغان بینالمللی در حوزه علمیه قم را ارائه فرمودند،متن مصاحبه به شرح ذیل است:
در سند چشماندازی که برای این مرکز طراحی کردهایم مخاطب و اولویت اصلی در انتخاب مخاطب را غیرمسلمانان قرار دادهایم. علت این انتخاب آن است که معمولا مبلغان ، شبکه های ماهواره ای و مراکز اسلامی تبلیغ خود را معطوف به مخاطبان مسلمان کرده اند و کمتر کسی به طور تخصصی برای غیرمسلمانان تبلیغ می کند.
خبرگزاری حوزه/ سختیهای فراوانی که بر سر راه داشتهاند آنها را از تلاش بازنداشته و اینک که به اینجا رسیدهاند، تنها هدفشان برافراشتن پرچم اسلام و عبودیت ذات باری تعالی در سرتاسر جهان و افزودن منتظران منجی واقعی بوده و هست.
و این سختیها هنوز ادامه دارد ولی آنها هنوز از پا ننشستهاند.
نخستین اولویتشان برای تبلیغ، شهروندان غیرمسلمان و غیرایرانی است و در این راه طلابی را که به زبانهای مختلف آشنایند و یا به قولی مبلغ بالفعلاند به یاری میطلبند و برای آنان که نیازمند آموزش اند، برنامههای آموزشی مدونی دارند.
تولید دانش و تبلیغ معارف اسلامی ، اعزام مبلغ بلند مدت و کوتاه مدت و ارتباط با گردشگران خارجی، حضور فعال در عرصههای هنر و رسانه، انتشارات و فضای مجازی از دیگر فعالیت آنان است.
اینها همه گوشهای از تلاشهای چندین ساله «جامعة المرتضی(ع)» است.
آنچه در پی می آید حاصل گفت و گوی خبرگزاری حوزه با حجة الاسلام و المسلمین احمد زادهوش مسئول این مرکز است:
وضعیت ما در تبلیغ خارج از کشور مطلوب نیست
متاسفانه مهندسی فرهنگی مشخص و عملکرد روشن و موثری در خصوص تبلیغات خارج از کشور در طول چند دهه گذشته نداشتهایم. اقداماتی نیز که تاکنون صورت گرفته، ضعیف، پراکنده و بدون پیوستگی بوده است.
مهمتر از همه اینکه، نهادهای متولی و مسئول همچون حوزه و ارگانهایی که وظیفه تبلیغات خارج از کشور را برعهده داشتند؛ در این رابطه اقدام به نیروسازی نکردند. تشکیل دانشکده و یا مدارس تربیت مبلغِ خارج از کشور در طول این سالها از اموری بوده که به فراموشی سپرده شده است.
تاثیرگذاری مبلغان بین الملل چقدر است؟
کلا تعداد مبلغان ما به نسبت گستردگی نیاز و فراوانی عرصه های جهانی بسیار اندک است. از این تعداد گروهی از مبلغان ایرانی در مناطقی از جهان خوش درخشیده اند و منشا آثار و برکات فراوانی بوده اند. عهدهداران این ماموریت سنگین،کسانی هستند که به صورت خودجوش و بدون گذراندن دوره مشخصی و بعضا فقط با آشنایی یک زبان خارجی و برخی حتی بدون تسلط به زبان خاصی، سالهای زیادی است در مراکز اسلامی خارج از کشور مستقر و یا در تردد میباشند . اما از آنجا که ما مراکز اعزام متعددی داشته ایم ولی فاقد مراکز تربیتی و آموزشی بوده ایم، متاسفانه بسیاری از فعالان عرصه تبلیغ اطلاعات کافی در مورد ادیان و مذاهب ، فرهنگ ملل، دانش ارتباطات، روش های موثر تبلیغ و امثال آن را نداشته و تسلط کافی بر زبانهای خارجی را ندارند، چنین کسانی طبعا علیرغم صرف هزینه های کلان و تحمل غربت و سختی های زیاد کمتر تاثیرگذارند و حتی گاهی عملکرد آنان خنثی است.
نقطه شروع به کار جامعه المرتضی(ع)
براساس نیازهای بسیار جدی و دغدغهای که وجود داشت، همیشه به دنبال راهکار و اقدامی اساسی برای منظم کردن و جهت دادن به این حرکت مقدس بودیم.
سال 86 در “نشست تحول حوزه” که با حضور جمعی از نخبگان حوزه های علمیه در محضر مقام معظم رهبری برگزار شد؛ در کنار موضوعات متدد ، گلایه کم کاری متولیان امر در زمینه تبلیغ اسلامی خارج کشور را به محضر حضرت آقا گلایه کردم. مقام معظم رهبری نیز پس از توضیحات مفصل و تایید این کم کاری فرمودند، حال این گوی و این میدان شما بروید در قم مدرسهای برای تبلیغ در دنیای خارج تاسیس کنید.
ما نیز با تجربهای پانزده ساله که در بخش آموزشهای زبان دفتر تبلیغات اصفهان کسب کرده بودیم، به همراه هشت ماه کار مطالعاتی با برخی از همراهان، برنامهای دو ساله برای تربیت مبلغ طراحی کردیم.
خروج از گمنامی
مرکز ایجاد شده نزد حوزویان شناخته شده نبود. از این رو دوره اول آموزشی طی تفاهم نامهای با دفتر تبلیغات و در مکانی مستقل برگزار شد.
در اولین دوره که دو سال و نیم به طول انجامید، 730نفر ثبت نام کردند که تحصیلات آنان در حد اتمام پایه ده و یا بالاتر و مسلط به زبان انگلیسی بودند و تعدادی نیز دانستن زبان های دیگر را اعلام کردند، از این بین، 35نفر طی برگزاری آزمون کتبی و مصاحبه و مراحل جذب پذیرش شدند.
استفاده از اساتید باتجربه، نظم حاکم بر دوره و محتوای مدون و دقیق؛ خروجیهای این دوره را تضمین کرد.
در پایان این دوره که تنها به زبان انگلیسی برگزار شده بود، هیچ مدرکی به فارغ التحصیلان اعطا نشد. هنوز هم دورههایمان رسمیت ندارد ولی دوستان به لحاظ محتوای غنی و نظم در برنامهها شرکت می کنند و تنها شهریه ای به ایشان پرداخت میشود.
بعد از اتمام زمان مشارکت با دفتر تبلیغات، این مرکز مستقل و به نام “مرکز تربیت مبلغ و تبلیغ بین الملل” کار خود را ادامه داد.
تاکنون سه دوره تربیت مبلغ به زبان انگلیسی، یک دوره عربی، دو دوره چینی پذیرش کردهایم. و اکنون نیز با فراخوان جدید دوره های روسی، اسپانیایی و سواحلی به آن افزوده شده است.
سفرهای تمهیدی – تبلیغی
یکی از راهبردهایی که براساس تجربیات گذشته به کار گرفتهایم اعزام افراد موفق در دورههای آموزشی به یک سفر تمهیدی- تبلیغی به کشورهای هدف بوده است.
هدف از این سفرها شناسایی نقاط ضعف و قوت، آشنایی با محیط و تقویت زبان مبلغان است. مبلغان اعزامی در این سفرها می توانند در صورت تمایل و وجود زمینه های کافی اقدامات تبلیغی و فرهنگی انجام دهند ولی در دوره اول اعزام مبلغ ما به صورت رسمی نیست.
کشورهای تحت پوشش سفرهای تبلیغی
از میان دانش آموختگان دورههای تبلیغی، حدود سی نفر را به سفر تمهیدی – تبلیغی به کشورهای لبنان، هند، افریقای جنوبی و سایر مناطق اعزام کردهایم. این سفرها در ایجاد انگیزه و شناخت ما نسبت به آنان و همچنین ظرفیتسازی برای تبلیغات بعدی بسیار مفید بود.
حضور علمی در دانشگاه ها ی معتبر جهانی
با تدوین آیین نامه و تشکیل کارگروه ویژه این امکان برای برخی از دانش پژوهان جامعة المرتضی فراهم شد که با شناسایی کنفرانس های معتبر در مراکز علمی و تدوین و ارسال مقاله بتوانند با لباس کامل روحانیت شیعه در این مجامع حضور یابند و در قالب ارائه مقاله به رسالت اصلی خود عمل کنند.
در یکی دوسال گذشته مقالات تعدادی از مبلغان ما در دانشگاه های کشورهایی چون یونان، آلمان، ژاپن و لهستان و امریکا پذیرفته شد و تا کنون پنج نفر از آنان با حمایت این مرکز در کنفرانس های مربوطه حضور یافتند و مقالات خود را ارائه کردند.
عهده داران تبلیغ و گروههای مخاطب
عهدهداران تبلیغ در این مرکز روحانیون و غیر روحانیونی هستند که سلامت اعتقادی، صلاحیت اخلاقی، دانش اسلامی کافی و توانمندی مهارتی آنان در یکی از عرصههای تبلیغ احراز گردد.
در سند چشماندازی که برای این مرکز طراحی کردهایم، مخاطب و اولویت اصلی در انتخاب مخاطب را غیرمسلمانان قرار دادهایم. علت این انتخاب آن است معمولا مبلغان ، شبکه های ماهواره ای و مراکز اسلامی تبلیغ خود را معطوف به مخاطبان مسلمان کرده اند و کمتر کسی به طور تخصصی برای غیرمسلمانان تبلیغ میکند.
از این رو ما وارد دایره غیرمسلمانانی همچون چینی زبانها شدیم که تقریبا هیچ سابقهای نداشت و در حال حاضر 35نفر برای زبان چینی در مرکز ما تحصیل میکنند و امسال نیز تعدادی از آنان را به سفر تمهیدی خواهیم برد.
عرصه های عملیات تبلیغی
1. تبلیغ مجازی: راه اندازی سایت www.byislam.com حضور مبلغان در تالارهای گفتگو و شبکههای اجتماعی، پاسخگویی به چند صد سوال به صورت آنلاین و آفلاین و تولید بانکهای اطلاعاتی از مخاطبین.
2. تولید حدود130برنامه سیدقیقه ای به نام “قرآن و زندگی” با حضور دانشآموختگان مستعد مرکز و ارسال صوت برنامه برای تعدادی از شبکههای برون مرزی و برخی کشورها.
3. ارتباط با میهمانان و گردشگران خارجی.
4. تولید محتوی در زمینه ترجمه، تهیه و انتشار کتاب.
5. اعزام مبلغ به خارج از کشور.
استقبال از تورهای خارجی در قم و اصفهان
در مسجد امام اصفهان، محلی را برای استقرار مبلغانمان دایر کردیم تا روزهایی که معمولا گردشگران خارجی حضور بیشتری دارند، نشست و گفتگوی آزادی با آنان داشته باشند که این اقدام معمولا با تبادل ایمیل و تلفن همراه بود و ارتباطات ادامه پیدا می کند و تابحال نیز موثر بوده است.
حضور مبلغان موسسه در کشورهای خارجی
فعلا به صورت اندک و در حد چند نفر اعزام داشتهایم، ولی استقرار 14 یا 15نفر در کشورهای هدف را در برنامههای امسال داریم، الزامی در اینکه مبلغ حتما از دانش آموختگان دورههای خودمان باشد، نیست. بلکه افرادی که توانمندند و حداقلهای لازم را برای تبلیغ خارج از کشور دارند پذیرش میکنیم.
در حال حاضر در پنج گروه، زبان فرانسه، اسپانیولی، پرتغالی،روسی و کرهای پذیرش کردهایم و برای این علاقمندان دورههای آموزش تکمیلی و همچنین حمایت در عرصههای تبلیغ را خواهیم داشت.
تغییر نام مرکز
نامی که برای مرکز انتخاب کرده بودیم کمی طولانی بود؛ از این رو امسال با مشورت شورای سیاست گذاری و برخی اعاظم حوزه اقدام به ثبت این مرکز در وزارت کشور با عنوان “جامعه المرتضی ع” نمودیم.
البته لازم به ذکر است که “جامعه المرتضی ع” کاملا به صورت مردم نهاد و البته تحت حمایت معنوی حوزه علمیه قم فعالیت میکند.
افراد موثر در سیاست گذاریهای جامعة المرتضی(ع)
شورای سیاست گذاری مرکز علاوه بر بنده عبارت است از حجج اسلام آقایان علیزاده موسوی، سید محمود موسوی، سید محمد حجازی، نجف لک زایی و مجیدمشکی، حجت الله داودی.
میزان حمایت جامعة المرتضی از مبلغان در خارج از کشور
ما خودمان را متعهد میکنیم مشکلاتی که قبل، بعد و حین سفر برای مبلغ پیش میآید با نمایندگان جمهوری اسلامی در آن کشورها پیگیری کنیم. اما در مواردی که جمهوری اسلامی نمایندهای در آن کشور ندارد، از همین جا وضعیت آنها را دنبال میکنیم به این نحو افرادی را از مراکز اسلامی غیر ایرانی در آنجا به مبلغمان معرفی میکنیم و در صورت بروز مشکلی، لحظه به لحظه پیگیری و حمایت میکنیم. اما هنوز موفق نشدهایم رسما برای این امور نامه نگاری کنیم.
وجه تمایز جامعة المرتضی (ع) از سایر مراکز اعزام مبلغ
وجه تمایز ما از سایر مراکز، در آموزش و نیروهای انسانی و مخاطبان است.
بیشتر مبلغان ما طلاب ایرانی هستند و این فصل ممیز ما با جامعه المصطفی ص است. ممکن است استثنا در جاهایی با هماهنگی آنها از طلاب خارجی نیز استفاده کنیم، ولی اولا و بالذات آموزش و مبلغان ما ناظر به طلاب ایرانی است. ضمنا در سازوکار تبلیغ هماهنگی های لازم با وزارت امور خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، جامعه المصطفی (ص) و سایر نهادهای مربوطه انجام می پذیرد.
جایگاه اختصاصی مخاطبان نخبه در برنامههای بلندمدت مرکز
مخاطبان نخبه فصل جدایی در سند چشم انداز آینده مرکز دارند و سعی میکنیم در همه عرصههای تبلیغی از تبلیغ مجازی گرفته تا حضوری، به مخاطبان نخبه توجه ویژهای داشته باشیم.
زیرا آنها هم دیرتر از بقیه از تبلیغات عمومی اغنا میشوند و هم اینکه در صورت تاثیر پذیری، خود عامل اثرگذاری فراوانی بر مخاطبانشان هستند.
وقتی نخبگان علمی، ورزشی، هنری و فعالان اجتماعی از مطلبی تاثیر بپذیرند، معمولا این مطلب بر روی آثار،گفته ها، مواضع، اشعار و نوشتههایشان خودنمایی میکند و تمام اینها در راستای اهدافی است که ما میخواهیم.
تولید محصولات رسانه ای
نکته اولیه در تولیدات رسانهای تعامل با رسانه های رسمی و موافقت قبلی است و از سویی باید مصرف کننده را قبلا آماده کرده باشیم.
ولی برای شروع کار لازم بود توانمندی خود را ثابت کنیم. از همین رو با یکی از مدیران شبکههای برون مرزی که در تمامی کارهای خود استاندارهای لازم را رعایت میکرد قرارداد بسته و چند نمونه کار تولید شده را به شبکههای رسمی فرستادیم که مورد تقدیر آنان قرار گرفت. و نتیجه آن تلاشها این شد که الان با استقبال خوبی از طرف صداوسیما مواجه شدهایم.
البته تنها به این موارد اکتفا نکرده و صوت برنامههای خود را برای “رادیو ندای اسلام” در افریقای جنوبی میفرستیم و آنها نیز پخش میکنند.
وضعیت فعلی جامعه المرتضی(ع)
در حال حاضر حدود 90نفر دانشپژوه در مرکز ما مشغول به آموزش هستند و حدود سی نفر از گروههای غیر از دانشپژوهان خودمان، با ما همکاری دارند و در دوره های جدیدی که آزمون آنها در خرداد ماه امسال در مدرسه فیضیه برگزار شد حدود 140 نفر به دانش پژوهان جامعه المرتضی افزوده خواهد شد. اما این قدم کوچکی بوده که ما در طول این سه سال و نیم برداشتیم.
پیش بینی ما این است که تا پایان سال جاری گام بلندتری به جلو برداریم.
موقعیت فعلی مرکز “جامعه المرتضی” در خیابان بهار، مقابل هتل لاله، پلاک79 است. اما در تدارک مکان بهتری هستیم.
چشم انداز
“جامعه المرتضی” قصد دارد در افق چشم انداز 1404هجري شمسي، موثرترین مرجع علمی و عملی براي تبلیغ معارف اسلام ناب محمدي(صلوات الله عليه و آله) در عرصهی جهانی باشد و به مجموعهاي پيشتاز در نوآوری و بکارگيري مهارتهاي تخصصي، شيوهها و ابزارهای موثر تبليغ و پيشرو در ارايه الگوها و مهارتهاي مديريت تبليغ، ارتقاء یابد.
بيانيه ارزشها
1- اعتقاد و التزام عملي به ثقلین و مباني فکري اسلام ناب محمدی(ص) که در مذهب جعفری(ع) تبلور یافته است.
2- نگرش هدايت گرایانه و آخرت گرايانه در تمامي فعاليتها به منظور زمينهسازي ظهور حضرت حجة بن الحسن عسكري(عج الله تعالي فرجه الشريف) و هدف غايي قرب و رضاي خدا.
3- همراستايي فعاليتها و اهداف با چارچوب مباني فكري نظام جمهوري اسلامي ايران.
5- اعتقاد به آيندهنگري، تجربه آموزي، اثربخشي، كارايي و بهرهوري منابع، امكانات و فرصتها با ارتقاء سطح دانش، بينش و منش.
6- عنایت به کرامت انسانی و مبنا قرارگرفتن تقوا به عنوان معيار فضيلت الهي.
7- معتقد به بصيرت افزايي در راستاي زمينه سازي انقلاب جهاني براساس تفکرات حضرت امام خميني(رحمه الله) و مقام معظم رهبري(حفظه الله) و همچنين ميراثداري انديشه بزرگان تشيع در پيوند با انقلاب، قانون اساسي و اصل ولايت فقيه.
8- معتقد به مديريت اسلامي و مفاهيمي همچون شايسته سالاري بر اساس تعهد وتخصص، مسئوليت پذيري، مشارکت جويي، نقد پذيري، صداقت و تقيد به اصول اخلاقي.
9- پيگير، پايدار و ساعي در تحصيل نتيجههاي مطلوب و اعتقاد به تكليف در وظايف و اينكه هدف وسيله را توجيه نميكند.
10- اعتقاد به اعتدال در امور فرهنگي، پرهيز از سياستزدگي و بکاربستن علم و حلم در انجام وظايف.
12- معتقد به رسالت فرهنگي در ايجاد فرهنگ پویا و لزوم مقابله با فرهنگ مهاجم (بخصوص صهيونيزم، وهابيت و…) مبتني بر آموزههاي ديني و پژوهشهاي کاربردي و واقع بينانه.
13- مفتخر به ارائه خدمات انسان دوستانه همراه با رعايت ادب و اخلاق اسلامي بالاخص امانت داري و حفاظت اموال، اسرار و حقوق مردم.
14 – معتقد به تصميمات و اقدامات دانش مدار و دانا محور با استفاده از علم و فناوريهاي به روز و کارآمد و انعطاف پذيري، خلاقيت و نوآوري.
16 – معتقد به ارتقاي سرمايه اجتماعي و بسترسازي براي رشد، بالندگي و رستگاري كارگزاران مجموعه.
17- اعتقاد به شبکه سازی، تعاون و همافزایی.
راهبردها
راهبردهای آموزشی:
1) شناسايي و بهرهمندي از اساتید مجرب و خبرگان تعليم و تربيت مبلغ از سراسر دنيا.
2) شناسايي و بهرهمندي از اساتید و دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل یا فعالیتهای علمی پژوهشی در خارج از کشور را دارند.
3) بهینهیابی، برنامهریزی و بهبود در خصوص آموزش مهارتهاي تبليغ.
4) پشتيباني و تسهيل در افزايش کمي و کيفي زباندانان حوزوي.
5) شناسايي و بهرهمندي از الگوها و تجربيات مبلغان موفق در عرصه جهاني.
6) رسمیت بخشی به دورههای آموزشی از طریق اخذ مجوزهای لازم.
7) بهرهمندی از طلاب خارجی ساکن ایران جهت ارتقاء سطح کیفیت دورههای آموزشی.
راهبردهای تولید محتوا:
1) شناسايي و مشارکت با کليه پايگاهها و منابع علمي مرتبط موجود در سراسر دنيا در راستاي توليد محتوا.
2) شناسایی ظرفیتهای حقوقی و قانونی عرصههای تبلیغ در کشورهای هدف.
3) پایش مستمر تحولات، حوادث و جریانهای مرتبط با ماموریتهای “جامعه المرتضی” در کشورهای هدف و آینده پژوهیهای لازم.
4) آسیب شناسی تبلیغ دینی.
5) نیاز سنجی تبلیغ دینی در کشورهای هدف.
راهبردها تبلیغی:
1) شناسايي، ارتباط و تعامل با اشخاص، جريانها و مراکز تبليغي و علمي همسو در داخل و خارج از کشور.
2) بهرهمندي از عناصر غيرحوزوي و موثر در امر تبليغ.
3) شناسايي و تعامل با مراکز علمي با موضوعات ديني.
4) حضور علمي در همايشها و کنگرههاي بينالمللي مرتبط.
5) برگزاري کارگاهها و دورههاي کوتاه مدت آشنايي با فرهنگ اسلامي ویژهی مخاطبین در کشورهای هدف.
6) ارتباط با موسسات داخلي فعال در عرصه گردشگری.
7) برگزاری سفرهای تمهیدی مبلغین تحت آموزش در “جامعه المرتضی” .
8) پایش مستمر، انجام مطالعات محیطی و رصد تحولات.
سیاستها:
1) پرهیز از موازیکاری و ورود به حوزههایی که متولی خاص دارند مگر در مواقع اعلام نیاز.
2) پرهیز از ایجاد تنش و ورود به درگیریهای قومی، حزبی و قبیلهای در کشورهای هدف.
3)تاکید بر رعایت وحدت امت اسلامی با بهره گیری از مشترکات.
4) تاکید بر ارتباط و تعامل سازنده و همافزا با اشخاص، گروهها، جریانات و مراکز همسو.
5) تاکید بر بهره گیری از هنر، روشها و ابزارهای نوین در امر تبلیغ.
6) توجه ویژه به نخبگان و اقشار ویژه و برنامهریزی خاص برای آنان.
7) رعایت اصل کیفیت و تقدم آن بر کمیت.
8) حفظ اصالت های حوزوی و زیّ طلبگی برای مبلغان طلبه
بنده طلبه ی پایه چهارم هستم، چگونه میتوانم وارد مرکز شوم و حداقل شرایط بنده برای حضور چیست؟!
با سلام،برای حضور در مرکز حداقل اتمام پایه ششم حوزه لازم و ضروری است
هم چنین حقیر اگر قبل از حضور در موسسه ی شما به صورت انفرادی مشغول به یادگیری زبان کره ای بشوم، آیا میتوانم در موسسه شما در صورتی که این زبان را نداشته باشید فعالیت کنم و برای تبلیغ اعزام شوم؟!
با سلام،در حال حاضر برنامه ای برای اعزام به کشورهای مورد سوال در مرکز وجود ندارد.
احتمال برای اعزام هست؟!
با سلام،از دانش پژوهان مرکز بر اساس استعداد ها و توانایی های خود ،در یکی از عرصه های تبلیغ مجازی،رسانه ای،مکتوب،توریسم،بین الملل ،دعوت به همکاری می شود.
باسلام
دروسی که از آنها امتحان گرفته میشود
در آزمون کدام کتابها هستن؟
سلام.منابع آزمون در سامانه ثبت نام مشخص شده است.