«خلقت آدم در قرآن» در دانشگاه لهستان بررسی شد

نکات تربیتی داستان آفرینش حضرت آدم (علیه السلام)

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل جامعه المرتضی ع، دکتر محمدصالح طیب نیا، عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان در دانشگاه وورسلاو به ارائه مقاله خود درباره رویکرد تربیتی در تفسیر داستان خلقت آدم در قرآن پرداخت و گفت: داستان و تمثیل از ابزارهای مشترکی است که برای انتقال مفاهیم بهره برداری می شود و پیامبران نیز برای تبلیغ رسالت خویش از این ابزار بهره می گرفتند.

وی گفت: داستان خلقت آدم و حوا در سِفر پیدایش در انجیل و کتب آسمانی دیگر ذکر شده است و معمولا این داستان را از دیدگاه ادبی و عرفانی بررسی کرده اند ولی این مقاله در صدد بررسی داستان خلقت آدم از دیدگاه تعلیم و تربیت است.

دکتر طیب نیا آیات سوره 30 تا 38 سوره بقره و آیات 11 تا 25 سوره اعراف را مبنای این مقاله برشمرد و گفت: نکات تربیتی مختلفی در این داستان مشهود است که اولین نکته اصل جانشین پروری است. با وجود اینکه خداوند متعال به جانشین احتیاج ندارد به تربیت آدم بعنوان خلیفه خود می پردازد و اکنون جانشین پروری یکی از اصول پیشرفته در سیستم مدیریتی دنیاست.

عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان اطلاع رسانی و مشورت را از دیگر نکات تربیتی این داستان دانست و اظهار داشت: اینکه مربی پیش از تعلیم، خلاصه ای از تعلیمات خویش را به متربی باز گوید، علاوه بر اینکه نشانگر اعتماد او نسبت به متربی است باعث آگاهی متعلم از قصد معلم می شود و می تواند در تکمیل تعلیمات سهیم باشد.

دکتر طیب نیا فراهم نمودن زمینه برای بیان انتقاد و سؤال را از دیگر نکات قابل توجه در داستان خلقت آدم برشمرد و گفت: در جریان خلقت آدم، فرشتگان آزادانه از آفرینش انسان انتقاد کردند. دادن فرصت پرسش یکی از اصول مهم تربیتی است.

وی گفت: اگر فرشتگان الهی حق دارند آزادانه از خداوند متعال سؤال کنند، انسان ها نیز می توانند پرسش های خود در زمینه های فلسفه خلقت انسان را آزادانه مطرح کنند.

عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان افزود: از این داستان درمی یابیم که ادب و حق پذیری فرشتگان و انسان لازمه رشد آنهاست و لجاجت و تعصب ابلیس زمینه ساز سقوط اوست.

دکتر طیب نیا تجربه را بهترین نوع آموزش برشمرد و گفت: خداوند متعال با وجود اینکه قادر به پاسخگویی به فرشتگان بود ولی اراده کرد تا به فرشتگان به صورت عملی اشتباه آنان را گوشزد کند.
وی گفت: در نظر گرفتن ظرفیت و شرایط متربی از دیگر اصول تربیتی است، زیرا خداوند متعال با وجود فرشتگان مقرب، اسماء الهی را به انسان آموخت.

عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان اظهار داشت: به کارگیری دستیار تربیتی و استفاده از دانشجویان توانمند در تدریس بسیار مهم است همانطور که از آدم برای تعلیم اسماء استفاده کرد.

دکتر طیب نیا خاطر نشان ساخت: اصل تبیین حکمت و فلسفه آموزه ها باعث تسهیل در امر آموزش و تربیت است؛ از این رو ابتدا خدا حکمت انتخاب آدم برای مقام خلافت را برای ملائکه تبیین کرد.

وی گفت: از داستان خلقت حضرت آدم در می یابیم که در تربیت باید اول اختیارات متربی را بگوییم بعد به بیان استثنائات بپردازیم تا متربی بداند که دامنه اختیاراتش بیشتر است. از این رو خداوند به حضرت آدم گفت در بهشت زندگی کنید و هر چه می خواهید بخورید ولی از این درخت استفاده نکنید.

عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان گفت: آخرین اصل، اصل فراهم آوردن فرصت پاسخگویی به شخص متخلف است. وقتی ابلیس از فرمان الهی سرباز زد در ابتدا از دلیلش پرسید ووقتی قانع کننده نبود او را مجازات کرد.